آشنایی با نشانه های سلامت نوزاد موضوع مهمی است که باید به تمامی والدین آموزش داده شود. درصورتی‌که شما با نشانه های سلامت نوزاد آشنا باشید سریع‌تر متوجه مشکلات و بیماری‌ها شده و می‌توانید به‌موقع برای درمان اقدام نمایید. علاوه بر این در صورتی که نسبت به این نشانه‌ها آگاهی داشته باشید بسیاری از نگرانی‌های آن‌ها نیز کاهش پیدا می‌کند زیرا متوجه خواهید شد بسیاری از مسائل نگران کننده برای شما مثل مشکلات مربوط به خواب نوزاد موضوعاتی بسیار ساده و حتی طبیعی هستند. به همین خاطر ما در این مطلب راجع به نشانه های سلامت نوزاد صحبت خواهیم کرد.

فهرست مطالب

• سلامت نوزاد چه زمانی بررسی می شود؟
• نشانه های جسمی سلامت نوزاد
  • 1. تقاضای تغذیه و شیر دارد
  • 2. خواب کافی از نشانه های جسمی سلامت نوزاد
  • 3. دفع مناسب و حداقل 8 تا پوشک عوض باید بکند
  • 4. افزایش تدریجی قد و وزن
  • 5. الگوی رشدی مطابق با سن کودک
• نشانه های سلامت روحی نوزاد
  • 6. با صدای مادر و پدر (مراقبان) آرام می شود
  • 7. نوزاد در روز چند بار آرام و هشیار است
  • 8. ارتباط چشمی و دادن خنده به اطرافیان
  • 9. توجه به محیط اطراف (رنگ ها و محرک ها) از نشانه های روحی سلامت نوزاد
  • 10. یادگیری تدریجی
  • 11. وجود بازتاب‌ها به‌عنوان یکی از نشانه های سلامت نوزاد
  • 12. به صداهای جدی واکنش نشان میدهد
  • سخن آخر

برای دریافت مشاوره در زمینه نشانه های سلامت نوزاد می توانید از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت شهری با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی تماس حاصل نمایید.

سلامت نوزاد چه زمانی بررسی می شود؟

هر نوزادی بعد از تولد در بیمارستان، معاینه و مورد سنجش قرار می‌گیرد. این ارزیابی ها در نوبت های مختلف در ماه ها و سال های بعد نیز ادامه دارد. علاوه بر ارزیابی هایی که توسط متخصصین صورت می‌گیرد، شما باید نسبت به نشانه های سلامت در کودک خود اطلاعات کافی داشته باشید، تا در صورت مشاهده علائم نامتعارف برای درمان و اقدامات لازم به متخصص مراجعه نمایید.

نشانه های جسمی سلامت نوزاد

به‌طورکلی نشانه های سلامت نوزاد به دو دسته نشانه‌های سلامت جسمی و روحی تقسیم می‌شوند. نشانه‌های سلامت جسمی به آن دسته از نشانه‌هایی گفته‌می‌شود که سلامت کارکرد اندام‌های بدن و نبودمشکلات فیزیولوژیکی را مورد توجه قرار می‌دهد. در ادامه مهم‌ترین نشانه های سلامت جسمی نوزاد را با یکدیگر بررسی خواهیم کرد.

1. تقاضای تغذیه و شیر دارد

نوزاد با میل به مکیدن متولد می شود. هر چیزی که نزدیک به دهان او ببرید سعی می کند با دهانش آن را بمکد. در روزهای اول در دفعات بیشتری شیر می خورد. هنگام شیر خوردن از خود صدا در می آورد و این یعنی به خوبی تغذیه می شود. نوزادی که خوب سیر می شود خواب راحت تری هم دارد. با قوی تر شدن نوزاد و بزرگ تر شدن معده تعداد دفعات کمتر شده و میزان بیشتری شیر می خورد. پس ارزیابی نحوه شیرخوردن نوزاد راهی برای تشخیص نشانه های سلامت نوزاد است.

2. خواب کافی از نشانه های جسمی سلامت نوزاد

به‌مرور و با بالاتر رفتن سن نوزاد خواب آن‌ها نظم بیشتری پیدا خواهد کرد. با گذر زمان در طول شب دفعات کمتری بیدار می‌شوند و بی‌قراری شان کاهش پیدا می‌کند. در طول روز بین شیردهی نیاز به خواب دارد و در طول شب در ابتدا هر دو ساعت و سپس هر 4 ساعت برای شیرخوردن بیدار می شود. معمولا در چهار ماهگی خواب شان منظم می شود، اما ممکن است نوزاد شما زودتر به این مرحله برسد. اگر نوزاد تان همچنان مانند روزهای اول تولد در خوابیدن با دشواری روبه‌رو است و خواب منظمی ندارد بهتر است دراین‌باره از یک متخصص کمک بگیرید. برای آشنایی بیشتر با میزان و برنامه خواب نوزاد کلیک کنید.

3. دفع مناسب و حداقل 8 تا پوشک عوض باید بکند

فرزند شما در طول روز بین 8 تا 10 بار نیاز به تعویض پوشک دارد. این موضوع نشان‌دهنده آن است که دستگاه گوارش نوزاد به‌خوبی کار می‌کند. اگر احساس می‌کنید تعداد دفعات دفع در نوزاد شما کمتر از این است یکی از نشانه‌ها آن است که دست خود را روی شکم نوزاد قرار دهید. در حالت طبیعی شکم نوزاد حالت بادکنکی و نرمی دارد اما یکی از نشانه‌های یبوست این است که شکم نوزاد سفت شده باشد.

بهتر است علاوه بر تعداد دفعات، به شکل مدفوع و ادرار نوزاد نیز توجه داشته باشید. مدفوع کودک باید به شکل جامد باشد. اگر احساس می‌کنید مدفوع بیش‌ازحد سفت است این به آن معناست که بدن نوزاد کم­ آب شده و اگر نوزاد دچار مدفوع آبکی یا اسهال شده باشد بهتر است با یک متخصص کودک مشورت نمایید. وجود خون یا هر ماده دیگر در مدفوع نوزاد موضوعی است که باید موردبررسی قرار بگیرد.

تعداد دفعات تعویض‌پوشک نشان می دهد که:

نوزاد به اندازه کافی شیر خورده و تغذیه و دفع مناسبی دارد

نوزادم موقع تولد 2.6 کیلو وزن داشت و من خیلی نگران بودم. اما الان بعد دو ماه خوب وزن گرفته و رشد خوبی داشته .

4. افزایش تدریجی قد و وزن

قد و وزن نوزاد به‌تدریج و با افزایش سن بیشتر خواهد شد. بهتر است قد و وزن او را مرتب اندازه‌گیری کرده و با جدول معیار مطابقت دهید. البته باید به این نکته توجه داشته باشید که برخی کودکان آهنگ رشد سریع‌تر یا کندتری نسبت به سایر همسالان دارند و این مسئله به‌تنهایی نمی‌تواند موضوع نگران‌کننده‌ای باشد. بااین‌حال بهتر است درصورتی‌که راجع به این موضوع نگرانی دارید آن را با پزشک فرزندتان درمیان بگذارید. به‌طورکلی یک الگوی رو به رشد از اندازه قد و وزن نوزاد معرف نسبتاً دقیقی از سلامت وی خواهد بود.

5. الگوی رشدی مطابق با سن کودک

همه کودکان می‌بایست در یک بازه زمانی مشخص توانایی‌های خاصی را به دست آورند. برای مثال آن‌ها باید بتوانند در یک‌سالگی راه بروند و یا در دوسالگی با کلمات و جملات کوتاه صحبت کنند. یکی از نشانه های سلامت نوزاد این است که این توانایی‌ها را در بازه سنی مناسب به دست آورده باشد. نوزادانی که در رسیدن به هریک از این توانایی‌ها با تأخیر مواجه باشند احتمالاً می‌بایست مورد بررسی‌های دقیق‌تری قرار بگیرند.

نشانه های سلامت روحی نوزاد

نشانه های سلامت نوزاد تنها محدود به سلامت جسمی نیست. سلامت روحی و توانایی‌های ذهنی کودک نیز ازجمله مسائلی است که باید به آن توجه داشته باشید و درصورتی‌که احساس می‌کنید فرزندتان در این زمینه‌ها دچار مشکل است از یک روانشناس کودک کمک بگیرید. توجه داشته باشید که یادگیری برخی از توانایی‌ها دارای زمان بحرانی هستند و اگر این بازه زمانی بگذرد احتمالاً کودک قادر نخواهد بود که این عقب‌افتادگی را جبران کند. درنتیجه بهتر است به نشانه‌های سلامت روحی نوزاد توجه کافی داشته باشید و در صورت بروز هرگونه مشکل برای رفع آن اقدام نمایید. برای آشنایی با روند رشد شناختی کودکان کلیک کنید.

6. با صدای مادر و پدر (مراقبان) آرام می شود

نشان می دهد: رابطه مثبتی با کودک دارید و او به شما اطمینان دارد.

نوزاد با گریه حرفش را میزند. پس هنگام گریه هایش باید به دنبال رفع نیازهای او باشید. به علاوه صدای شما آهنگ او در دوران جنینی بوده. پس او به حرف هایتان گوش نمیدهد بلکه به موسیقی صدای شما گوش میدهد. باید ببینید که چطور می توانید او را آرام کنید. 

در این خصوص متخصصان روانشناسی می گویند:

“نوزاد به مادر عادت دارد و برای هر چیزی به او پناه می برد. بعد از تولد هم این رابطه همچنان وجود دارد نوزاد در آغوش مادر آرام گرفته و در میان بازوان مادر احساس آرام دوران جنینی برایش تداعی می شود.”

7. نوزاد در روز چند بار آرام و هشیار است

نشان میدهد که شروع به یادگیری و ثبت اطلاعات در ذهنش کرده.

در روزهای اول تولد نوزاد تقریبا 16 ساعت در مجموع خواب است و در هر دو 2 ساعت یک بار برای شیر بیدار می شود. در این بین گریه هم همراه است. تا زمانی که روی عضلات چشم کنترل بیشتری دست می یابد و روی مادر تمرکز بیشتری دارد. او در زمان آرامش و بیداری به همه چیز در اطراف توجه کرده و سعی می کند اطلاعات جدید را پردازش کند. 

در یک ماهگی زمان بیشتری بیدار می ماند و توانایی بینایی او قوی تر شده و می تواند بهتر نشانه های بصری را درک کند.

8. ارتباط چشمی و دادن خنده به اطرافیان

نشان دهنده تبدیل شدن او به موجودی شاد است.

کودک شما باید بتواند با اطرافیان ارتباط برقرار کند. این ارتباط در ابتدا با مراقب اصلی کودک که غالباً مادر است صورت می‌گیرد و سپس به سایر اطرافیان تعمیم پیدا می‌کند. آن‌ها به‌تدریج چهره‌های آشنا را بازشناسی می‌کنند و با آن‌ها ارتباط دوستانه‌ای برقرار می‌کنند. درصورتی‌که فرزند شما نسبت به اطرافیان حساسیتی ندارد و یا از تماس فیزیکی و برقراری ارتباط معذب می‌شود بهتر است دراین‌باره با یک متخصص مشورت نمایید.

9. توجه به محیط اطراف (رنگ ها و محرک ها) از نشانه های روحی سلامت نوزاد

نشان دهنده رشد بینایی و توایایی بصری نوزاد

یکی از نشانه های سلامت نوزاد این است که نسبت به محیط پیرامون خود توجه نشان دهد. نوزادان سالم معمولاً به صداها و یا هرگونه محرک دیگری در محیط به‌صورت مثبت یا منفی توجه نشان می‌دهند. آن‌ها معمولاً مجذوب اشیا و رنگ های مختلف می‌شوند و برای مدتی به آن‌ها خیره شده یا سعی می‌کنند با به دست گرفتن یا به دهان بردن آن‌ها این اشیا را شناسایی کنند. به‌طورکلی می‌توان گفت تمایل به کشف محیط اطراف و توجه نشان دادن به پدیده‌های موجود در اطراف نوزاد از نشانه‌های سلامت ذهنی او هستند.

10. یادگیری تدریجی

مهارت‌ها و دانسته‌های فرزند شما به‌مرورزمان افزایش پیدا می‌کند. برای مثال آن‌ها به‌تدریج یاد می‌گیرند که راه بروند، اشیا را در دست نگه دارند و از کلمات برای صحبت استفاده کنند. یکی از نشانه‌های اصلی سلامت روان در کودک شما این است که این یادگیری‌ها در او رو به افزایش باشند. اگر احساس می‌کنید علی‌رغم تکرار و آموزش به فرزندتان او برخی از مسائل را یاد نمی‌گیرد بهتر است این موضوع را موردبررسی بیشتری قرار بدهید.

11. وجود بازتاب‌ها به‌عنوان یکی از نشانه های سلامت نوزاد

نوزادان در ماه‌های نخستین پس از تولد توانایی‌های ضعیفی برای مراقبت از خود و یا انجام کارها به‌صورت ارادی دارند. در این ایام بیشتر رفتارهای آن‌ها به‌صورت بازتاب و غیرارادی صورت می‌گیرد. اگرچه این بازتاب‌ها نشانه سلامت نوزاد و تضمینی برای عملکرد مناسب او در محیط هستند اما باید در زمان مشخصی نیز پایان پیدا کنند و درصورتی‌ که بعد از این زمان نیز در نوزاد باقی مانده باشند می‌بایست برای بررسی‌های بیشتر در ارتباط با سلامت دستگاه عصبی کودک اقدام نمایید. ازجمله مهم‌ترین بازتاب‌های نوزاد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد. برای آشنایی با سایر انواع بازتاب های نوزادان کلیک کنید.

12. به صداهای جدی واکنش نشان میدهد

نشان میدهد که شنوایی خوبی دارد و مغز او تفاوت صداها را تشخیص میدهد.

تا نوزاد صداهایی که از داخل جنین می شنیده را با صدای اطراف تطبیق دهد کمی طول می کشد. اما توجه او به صداها از نشانه های سلامت نوزاد است. البته او به هر صدایی واکنش نشان نمی دهد برای مثال صدای پنکه هیچ جذابیتی شاید نداشته باشد؛ اما صدای یک کودک دیگر و یا خاله مهربان او را به وجد می آورد. 

آن ها در ابتدا قادر به تشخیص صداها نیستند اما به مرور زمان صدای هر کس را تشخیص می دهند. اما میبنید که نوزاد تان از یک ماهگی به صدای اسباب بازی؛ کارتون و صداهای جدید واکنش متفاوتی نشان میدهد.

سخن آخر

شما با بررسی این 12 نشانه می توانید از سلامت نوزاد خود اطمینان پیدا کنید. اما در ابتدای تولد و در زمان های مشخص حتما باید برای چکاپ ها به متخصصین مراجعه نمایید. اما هر زمان که در پارامترهای فوق نشانه ای ملاحظه کردید باید در اسرع وقت به متخصص مراجعه نمایید. در خصوص ارزیابی ها میتوانید با شماره های درج شده نیز تماس گرفته و از کمک های متخصصین ذهن نو بهره مند بشوید.

برای دریافت مشاوره در زمینه نشانه های سلامت نوزاد می توانید از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت شهری با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی تماس حاصل نمایید.

سؤالات متداول

بازتاب‌ها چه تأثیری در سلامت نوزاد دارند؟

در ماه‌های اولیه تولد نوزاد که توانایی آن‌ها برای انجام فعالیت‌های ارادی و محافظت از خود کم است بازتاب‌ها به بقای نوزاد کمک می‌کنند و سلامت وی را تضمین می‌نمایند.

 چطور می‌توان از سلامت روان نوزاد مطلع شد؟

مهم‌ترین نشانه‌های سلامت روان نوزاد عبارتند از توجه نشان دادن به محیط اطراف و همچنین ارتباط برقرار کردن با اطرافیان. علاوه بر این نوزادان باید بتوانند به‌تدریج دانسته‌های خود را افزایش دهند.

منبع: نشانه های سلامت نوزاد